आयुष्मान भारत योजनेचे परिचय,मुख्य वैशिष्ट्ये, पात्रता,उपलब्ध सुविधा,डिजिटल प्लॅटफॉर्म ,मार्गदर्शक सूचना,अर्ज प्रक्रिया संपूर्ण माहिती.
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना
आयुष्मान भारत योजना ही भारत सरकारची एक महत्त्वाची आरोग्य विमा योजना आहे. हे 10 कोटींहून अधिक गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना 5 लाख रुपयांपर्यंतचे मोफत उपचार देते.
राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण (NHA) ही योजना चालवते. लाभार्थ्यांना आयुष्मान कार्डद्वारे सरकारी आणि खाजगी रुग्णालयात मोफत उपचार मिळू शकतात.
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना
महत्त्वाचे मुद्दे:
आयुष्मान भारत योजना ही भारत सरकारची प्रमुख आरोग्य विमा योजना आहे.
या योजनेंतर्गत गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचाराची सुविधा दिली जाते.
राष्ट्रीय आरोग्य प्राधिकरण (NHA) ही योजना राबवते.
लाभार्थी आयुष्मान कार्डद्वारे सूचीबद्ध रुग्णालयांमध्ये कॅशलेस उपचार घेऊ शकतात.
आत्तापर्यंत 30 कोटींहून अधिक लाभार्थी आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत समाविष्ट झाले आहेत.
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना परिचय
आयुष्मान भारत योजनेचा परिचय
आयुष्मान भारत योजनेचा परिचय
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना, किंवा PM-JAY ही भारत सरकारची एक महत्त्वाची योजना आहे. गरीब आणि दुर्बल घटकांना आरोग्य सुरक्षा देण्यासाठी ही योजना तयार करण्यात आली आहे. आर्थिकदृष्ट्या मागास कुटुंबांना लक्ष्य करते, त्यांना आरोग्य संरक्षण प्रदान करते.
योजनेचे उद्दिष्ट आणि महत्त्व
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना ही गरीब आणि असुरक्षित वर्गाला आरोग्य सेवा पुरवण्यासाठी आहे. त्यामुळे आरोग्य सेवेतील प्रवेश वाढतो. यामुळे असुरक्षित कुटुंबांचा आर्थिक भारही कमी होतो.
लक्ष्य लाभार्थी श्रेणी
आयुष्मान भारत योजना ही ग्रामीण कुटुंबे, शहरी गरीब कुटुंबे, संबंधित व्यवसाय असलेली कुटुंबे, इतर उपयुक्तता कामगार आणि अपंग सदस्य असलेल्या कुटुंबांसाठी तयार करण्यात आली आहे.
योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये
प्रत्येक कुटुंबाला 5 लाख रुपयांपर्यंतचे वार्षिक आरोग्य कवच दिले जाते.
पोर्टेबिलिटी सुविधेअंतर्गत, लाभार्थी देशभरातील निवडक सरकारी आणि खाजगी रुग्णालयांमध्ये उपचार घेऊ शकतात.
या योजनेत कॅशलेस आणि डिजिटल उपचार सुविधा देण्यात आली आहे.
ब्रेन ट्यूमर, प्रोस्टेट कॅन्सर, ह्रदयाचा उपचार इ. या योजनेअंतर्गत वैद्यकीय सेवांची विस्तृत श्रेणी समाविष्ट आहे.
“आयुष्मान भारत योजनेचा मुख्य उद्देश गरीब आणि असुरक्षित घटकांना सर्वसमावेशक आरोग्य संरक्षण प्रदान करणे आहे.”
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना उपलब्ध सुविधा
योजनेअंतर्गत उपलब्ध सुविधा
आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत लाभार्थ्यांना 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार मिळतात. ही सुविधा दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्य सेवांसाठी आहे. यामध्ये कर्करोग उपचार आणि हृदय शस्त्रक्रिया यासारख्या 1,354 प्रक्रियांचा समावेश आहे.
हॉस्पिटलायझेशनपूर्वीचा आणि नंतरचा खर्च देखील कव्हर केला जातो. ज्येष्ठ नागरिकांना वाहतूक आणि डे-केअरचा खर्चही दिला जातो.
या योजनेत ट्रान्सजेंडर आणि तृतीय लिंग श्रेणींसाठी लिंग पुनर्रचना शस्त्रक्रियांसाठी आर्थिक सहाय्य देखील समाविष्ट आहे. पात्रता निकष ग्रामीण आणि शहरी भागात भिन्न आहेत. हे उत्पन्न, गृहनिर्माण स्थिती, व्यवसाय, मालमत्ता आणि उपकरणे किंवा चालविलेल्या वाहनांवर आधारित आहे.
वैशिष्ट्यांचे वर्णन
मोफत आणि कॅशलेस उपचार लाभार्थ्यांना 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत आणि कॅशलेस उपचार मिळतात.
दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्य सेवा या योजनेत दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्य सेवा समाविष्ट आहेत.
1,354 प्रक्रिया योजनेत कर्करोग उपचार, हृदय शस्त्रक्रिया आणि इतर गंभीर आजारांवर उपचार समाविष्ट आहेत.
हॉस्पिटलायझेशनपूर्वी आणि पोस्ट-केअर खर्चाप्रमाणे वाहतूक आणि डे-केअर खर्च देखील समाविष्ट आहेत.
ट्रान्सजेंडर आणि तृतीय लिंग श्रेणीसाठी लिंग पुनर्रचना शस्त्रक्रिया या योजनेमध्ये ट्रान्सजेंडर आणि तृतीय लिंग श्रेणीसाठी लिंग पुनर्रचना शस्त्रक्रियांसाठी आर्थिक सहाय्य देखील समाविष्ट आहे.
पात्रता निकष ग्रामीण आणि शहरी भागात उत्पन्न, गृहनिर्माण स्थिती, व्यवसाय, मालमत्ता आणि उपकरणे किंवा चालवल्या जाणाऱ्या वाहनांवर आधारित भिन्न असतात.
| वैशिष्ट्यांचे | वर्णन |
| मोफत आणि कॅशलेस उपचार | लाभार्थ्यांना 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत आणि कॅशलेस उपचार मिळतात. |
| दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्य सेवा | या योजनेत दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्य सेवा समाविष्ट आहेत. |
| 1,354 प्रक्रिया | योजनेत कर्करोग उपचार, हृदय शस्त्रक्रिया आणि इतर गंभीर आजारांवर उपचार समाविष्ट आहेत. |
| वाहतुकीची व्यवस्था आणि डे-केअर खर्च देखील | रूग्णालयात दाखल होण्यापूर्वीचा आणि नंतरचा खर्च देखील कव्हर केला जातो. |
| ट्रान्सजेंडर आणि तृतीय लिंग श्रेणीसाठी लिंग पुनर्रचना शस्त्रक्रिया | या योजनेत ट्रान्सजेंडर आणि तृतीय लिंग श्रेणींसाठी लिंग पुनर्रचना शस्त्रक्रियांसाठी आर्थिक सहाय्य देखील समाविष्ट आहे. |
| ग्रामीण आणि शहरी भागात पात्रता निकषांमध्ये फरक | उत्पन्न, गृहनिर्माण स्थिती, व्यवसाय, मालमत्ता आणि उपकरणे किंवा चालविलेल्या वाहनांवर आधारित. |
आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत देण्यात येणाऱ्या सुविधा अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत. हे लाभार्थ्यांना मोफत उपचार, कॅशलेस उपचार आणि दुय्यम आणि तृतीयक आरोग्य सेवा प्रदान करते. हे विशेषतः ज्येष्ठ नागरिक आणि दुर्बल घटकांसाठी खूप महत्वाचे आहे.
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना पात्रता
आयुष्मान कार्ड पात्रता
प्रधानमंत्री आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत आयुष्मान कार्डसाठी पात्रता 2011 च्या सामाजिक-आर्थिक जात जनगणनेच्या आधारे निर्धारित केली जाते. ग्रामीण आणि शहरी भागासाठी वेगवेगळे निकष लावण्यात आले आहेत. या योजनेतील लाभार्थी कुटुंबाचे मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे वय किंवा लिंगाचे कोणतेही बंधन नाही.
पात्रता अटी
आयुष्मान कार्ड मिळविण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
शिधापत्रिका
आधार कार्ड
राहण्याचा पुरावा
मोबाईल नंबर
काही राज्यांनी या व्यतिरिक्त इतर लाभार्थी श्रेणी देखील जोडल्या आहेत. जसे अपंग व्यक्ती, अनाथ मुले आणि ज्येष्ठ नागरिक.
| आयुष्मान कार्डसाठी पात्रता निकष | ग्रामीण भाग | शहरी क्षेत्र |
| सामाजिक-आर्थिक जात जनगणना 2011 वर आधारित | 1.25 लाख रुपयांपर्यंत उत्पन्न मर्यादा | 2 लाख रुपयांपर्यंत उत्पन्न मर्यादा |
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना डिजिटल प्लॅटफॉर्म आणि मोबाइल अनुप्रयोग
डिजिटल प्लॅटफॉर्म आणि मोबाइल अनुप्रयोग
आयुष्मान भारत योजनेसाठी एक विशेष मोबाइल ॲप आणि वेब पोर्टल उपलब्ध आहे. लाभार्थी आयुष्मान ॲपद्वारे त्यांचे आयुष्मान कार्ड डाउनलोड करू शकतात. त्यांना जवळपासच्या रुग्णालयांची माहितीही मिळू शकते.
लाभार्थी त्यांचे डिजिटल आरोग्य रेकॉर्ड देखील पाहू शकतात. NHA लाभार्थी पोर्टलवर कार्ड डाउनलोड आणि इतर सेवा देखील उपलब्ध आहेत.
भारतात आतापर्यंत २३ कोटींहून अधिक आयुष्मान भारत आरोग्य खाते क्रमांक तयार करण्यात आले आहेत. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने आयुष्मान भारत डिजिटल मिशनला पाच वर्षांसाठी 1,600 कोटी रुपयांच्या बजेटसह मंजुरी दिली आहे.
त्याअंतर्गत 10,114 डॉक्टर आणि 17,319 आरोग्य सुविधांची नोंदणी करण्यात आली आहे.
या डिजिटल प्लॅटफॉर्मद्वारे, लाभार्थी त्यांच्या आरोग्य नोंदी ऑनलाइन ऍक्सेस करू शकतात. ते सहज उपचार घेऊ शकतात.
हे सरकारला आरोग्य सेवा व्यवस्था चांगल्या प्रकारे व्यवस्थापित करण्यास मदत करते.
“आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन अंतर्गत लाखो लोक त्यांच्या आरोग्य नोंदींचा लाभ घेत आहेत. यामुळे त्यांना उत्तम आरोग्य सेवा मिळण्यास मदत होते.”
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना अर्ज प्रक्रिया
आयुष्मान कार्डसाठी अर्ज प्रक्रिया
आयुष्मान कार्डसाठी अर्ज प्रक्रिया
भारत सरकारने आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना (AB-PMJAY) सुरू केली आहे. या योजनेचा लाभार्थी होण्यासाठी तुम्ही आयुष्मान कार्ड मिळवू शकता. तुम्ही ही प्रक्रिया ऑनलाइन किंवा CSC द्वारे करू शकता.
Official Website https://abdm.gov.in/
ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी पायऱ्या
- NHA पोर्टल किंवा आयुष्मान ॲपला भेट देऊन नोंदणी करा.
- तुमचे गोल्डन कार्ड, ई-कार्ड, आधार लिंकिंग आणि केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करा.
- आधार कार्ड, रेशन कार्ड, रहिवासी पुरावा आणि मोबाईल नंबर यासारखी आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
- अर्जाचे पुनरावलोकन करा आणि स्थिती तपासा.
कॉमन सर्व्हिस सेंटरकडून अर्ज
तुम्ही ऑनलाइन अर्ज करू शकत नसल्यास, तुम्ही CSC ला भेट देऊन देखील अर्ज करू शकता. तेथील कर्मचारी तुम्हाला मदत करतील.
“आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत एकूण 10 कोटी गरीब आणि असुरक्षित कुटुंबांना (सुमारे 50 कोटी लाभार्थी) दरवर्षी कव्हर करण्याचे लक्ष्य आहे.”
आयुष्मान कार्ड मिळवून तुम्ही दर्जेदार आरोग्य सेवा मिळवू शकता. या कार्डद्वारे तुम्ही देशभरात उपचार घेऊ शकता.
हॉस्पिटल नेटवर्क आणि सेवा
आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत देशभरात हजारो रुग्णालये आहेत. यामध्ये सरकारी रुग्णालये आणि खासगी रुग्णालयांचा समावेश आहे. ही रुग्णालये शस्त्रक्रिया आणि कर्करोग उपचारांसारखी विविध आरोग्य पॅकेजेस देतात.
लाभार्थी त्यांच्या जवळच्या रुग्णालयात जाऊन मोफत उपचार घेऊ शकतात.
कर्मचारी राज्य विमा महामंडळ (ESIC) कडे 165 रुग्णालये आणि 1,590 दवाखाने आहेत. याशिवाय, 105 दवाखाने सह शाखा कार्यालये (DCBOs) आणि सुमारे 2,900 खाजगी संस्था देखील पॅनेलमध्ये आहेत.
ESIC अंतर्गत 14.43 कोटी लोकांचा विमा उतरवला आहे. त्यांना 30,000 हून अधिक रुग्णालयांमध्ये आरोग्य सेवा मिळते.
आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना ही एक मोठी आरोग्य विमा योजना आहे. यामध्ये ५ लाख रुपयांपर्यंतचा उपचार मोफत आहे.
याव्यतिरिक्त, आयुष्मान भारत हेल्थ इन्फ्रास्ट्रक्चर मिशन देशभरात आरोग्य सेवा आणि पायाभूत सुविधा मजबूत करत आहे.
| योजना | गुणधर्म |
|---|---|
| आयुष्मान भारत प्रधान मंत्री जन आरोग्य योजना | 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार मेगा आरोग्य विमा योजना |
| आयुष्मान भारत हेल्थ इन्फ्रास्ट्रक्चर मिशन | 1. 17,788 ग्रामीण आणि 11,024 शहरी आरोग्य आणि कल्याण केंद्रांचे अपग्रेडेशन. 2. सर्व जिल्ह्यांमध्ये गंभीर काळजी सेवा. 3. राष्ट्रीय स्तर पर प्रयोगशालाओं का नेटवर्क |
अशाप्रकारे, आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत देशभरात विस्तृत हॉस्पिटल नेटवर्क आणि कॅशलेस उपचार सेवा उपलब्ध आहेत. लाभार्थी या सेवांचा लाभ घेऊ शकतात.
लाभार्थ्यांसाठी महत्त्वपूर्ण मार्गदर्शक सूचना
आयुष्मान भारत योजनेच्या लाभार्थ्यांना त्यांचे अधिकार आणि जबाबदाऱ्यांबद्दल माहिती असणे महत्त्वाचे आहे. रुग्णालयात जाण्यापूर्वी आयुष्मान कार्ड आणि ओळखीचा पुरावा सोबत ठेवा. कोणत्याही समस्या किंवा तक्रारीसाठी, राज्य हेल्पलाइन किंवा तक्रार पोर्टल वापरा.
उपचारादरम्यान लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी
रुग्णालयात गुणवत्ता मानके पाळली जातात याची खात्री करा.
आरोग्यासाठी दिलेल्या सूचनांचे पालन करा.
रुग्णालयातील सर्व सुविधा वापरा.
तुमच्या पेशंटच्या अधिकारांचा पुरेपूर वापर करा.
तक्रार निवारण प्रक्रिया
कोणत्याही समस्या किंवा असमाधानासाठी, लाभार्थी तक्रार पोर्टल वापरू शकतात. तसेच टोल फ्री हेल्पलाइन क्रमांक 14555 वर संपर्क साधा. तक्रार दाखल केल्यानंतर, निराकरणाचे निरीक्षण केले जाऊ शकते.
“आयुष्मान भारत योजनेत सामील होणे लाभार्थ्यांना दर्जेदार आरोग्य सेवा प्रदान करते हे रुग्णालय व्यवस्थापन आणि डॉक्टरांचे सहकार्य घेऊन रुग्णाच्या अधिकारांचा वापर करणे महत्वाचे आहे.”
Ayushman Bharat Scheme | आयुष्मान भारत योजना आकडेवारी
योजनेची उपलब्धी आणि आकडेवारी
आयुष्मान भारत योजनेने लाखो लोकांना आरोग्य सुविधा दिल्या. 30 कोटींहून अधिक आयुष्मान कार्ड जारी करण्यात आले आहेत. 2.43 कोटी नवीन कार्ड बनवण्यात आले आहेत.
ही योजना गरीब कुटुंबांना आरोग्य सुरक्षा प्रदान करण्यास मदत करते.
आतापर्यंत ६.२ कोटी लोकांना रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे. यामुळे 1.25 लाख कोटी रुपयांची बचत झाली आहे.
उत्तर प्रदेशात सर्वाधिक ४.८ कोटी, मध्य प्रदेशात ३.८ कोटी आणि महाराष्ट्रात २.४ कोटी कार्ड जारी करण्यात आले आहेत.
या योजनेत लैंगिक समानतेवरही भर देण्यात आला आहे. 14.6 कोटी महिलांना आयुष्मान कार्ड देण्यात आले आहेत.
सरकारने ज्येष्ठ नागरिकांचाही समावेश केला आहे. आयुष्मान भारतने आरोग्य क्षेत्रात मोठे योगदान दिले आहे.
“आयुष्मान भारत योजनेने माझ्या कुटुंबाच्या जीवनशैलीत सकारात्मक बदल घडवून आणला आहे. मला हॉस्पिटल कसे परवडेल याची काळजी नाही.”
अजून वाचा : Agricultural Mechanization Scheme | कृषी यांत्रिकीकरण योजना
राज्यस्तरीय अंमलबजावणी
राज्यस्तरीय अंमलबजावणी
आयुष्मान भारत योजनेचे काम राज्याच्या आरोग्य यंत्रणांकडून केले जाते. अनेक राज्यांनी त्यांचे आरोग्य विमा कार्यक्रम या योजनेशी जोडले आहेत. यामुळे लोकांना अधिक लाभ आणि कव्हरेज मिळत आहे.
स्थानिक गरजांनुसार हे नियम बनवण्यात आले आहेत.
उदाहरणार्थ, महाराष्ट्राने ‘महा AAS’ योजना सुरू केली आहे. यामध्ये कुटुंबासाठी 1.5 लाख रुपयांचे अतिरिक्त कव्हरेज आहे. गुजरातनेही ‘मुख्यमंत्री अमृत योजने’अंतर्गत अतिरिक्त सुविधा सुरू केल्या आहेत.
अशा प्रकारे, राज्यस्तरीय उपक्रम आयुष्मान भारत योजनेच्या उद्दिष्टांना बळकटी देत आहेत. देशभरात आरोग्य सुरक्षेचे लक्ष्य गाठले जात आहे.